Inhoud
Een pericardiale effusie wordt gedefinieerd als de ophoping van vocht in het pericardium, de weefsellaag die het hart bekleedt. Als het zich echter snel ontwikkelt, veroorzaakt een acute pericardiale effusie vaak levensbedreigende symptomen en is dit een medisch noodgeval. Wanneer zich voldoende vocht ophoopt in de pericardiale ruimte, kan dit de beweging van het hart ernstig beperken, een aandoening die bekend staat als harttamponade.De test bij uitstek voor het stellen van de diagnose is een echocardiogram, maar een hoge verdenkingsindex is belangrijk om de effusie vroeg op te sporen. Aangenomen dat het in het verleden een slecht prognostisch teken was, is het sterftecijfer in de afgelopen decennia aanzienlijk gedaald gepaste snelle diagnose en beheer.
Pericardiale effusies kunnen acuut of chronisch zijn (aanwezig gedurende ten minste 3 maanden). Gewoonlijk is er 15 ml tot 50 ml vloeistof aanwezig in de pericardiale ruimte (1 theelepel is gelijk aan 5 ml), maar grote effusies kunnen tot 2 liter vloeistof bevatten.
Symptomen
Als u een pericardiale effusie heeft die klein is en zich langzaam ontwikkelt, weet u misschien alleen van de aanwezigheid ervan door bevindingen op een röntgenfoto of CT-scan. Als de pericardiale effusie daarentegen groot is of als deze zich snel ontwikkelt, kan dit symptomen veroorzaken, waaronder:
- Kortademigheid (vooral bij liggen en vaak erger met inspiratie)
- Duizeligheid en flauwvallen (syncope)
- Pijn op de borst, vaker aan de linkerkant dan aan de rechterkant
- Hartkloppingen
- Een snelle hartslag (aangezien het hart beperkt is en niet zo krachtig kan kloppen, neemt de hartslag toe om dezelfde bloedstroom naar weefsels te behouden)
Helaas kunnen de symptomen van een pericardiale effusie de aandoening nabootsen die vaak tot deze effusies leidt (zoals longkanker of uitgezaaide borstkanker), waardoor de diagnose wordt vertraagd. Het kan ook een hartaandoening nabootsen.
Oorzaken
Er zijn veel oorzaken van pericardiale effusies, en zelfs als iemand kanker heeft, kunnen deze aandoeningen de boosdoener zijn. Enkele hiervan zijn:
- Infecties, waaronder virale infecties, bacteriële infecties (inclusief tuberculose), schimmelinfecties en parasitaire infecties. Virale infecties komen het meest voor, vooral Cocksackie A en B, HIV, hepatitisvirussen, cytomegalovirus (CMV) en echovirussen.
- Auto-immuunziekten (zoals bij reumatoïde artritis en lupus)
- Kankers (zowel die welke zich verspreiden naar het hartzakje vanuit andere delen van het lichaam, zoals longkanker, borstkanker, sarcomen en lymfomen, als die welke in het hartzakje beginnen, zoals pericardiaal mesothelioom)
- Huidige of eerdere bestralingstherapie op de borst voor longkanker, borstkanker, slokdarmkanker, lymfomen en andere
- Chemotherapie
- Nierfalen
- Hypothyreoïdie (meestal wanneer ernstig)
- Ontsteking (inclusief pericarditis)
- Borstoperatie (inclusief operatie voor hartziekte of longkanker)
- Hartaanvallen
- Medicijnen
Medicijnen
Enkele van de medicijnen die pericardiale effusies kunnen veroorzaken, zijn onder meer:
- De chemotherapie medicijnen Adriamycin (doxorubicine) en Cytoxan (cyclofosfamide)
- Het tuberculose-medicijn Isoniazid
- De aanvalsmedicatie Dilantin (fenytoïne)
- Het medicijn Rogaine (minoxidil) dat wordt gebruikt voor mannelijke kaalheid en hoge bloeddruk
Pericardiale effusies met kanker
Pericardiale effusies kunnen optreden bij elk type kanker, maar de meest voorkomende zijn longkanker, borstkanker en lymfomen. Bij longkanker komen pericardiale effusies heel vaak voor, waarbij veel mensen die bestralingstherapie ondergaan voor longkanker een zekere mate van effusie ontwikkelen. Adjuvante chemotherapie (chemotherapie gegeven na een operatie) lijkt dit risico ook te vergroten.
Diagnose
De diagnose van pericardiale effusie begint met een zorgvuldige anamnese en lichamelijk onderzoek, gecombineerd met een hoge verdenkingsindex bij mensen met kanker.
Fysiek examen
Lichamelijk onderzoek kan wijzen op de aanwezigheid van pericardiale effusie, maar is niet alleen diagnostisch. Ademgeluiden kunnen verminderd zijn, meestal als gevolg van een gelijktijdige pleurale effusie. De klassieke triade van bevindingen omvat lage bloeddruk (hypotensie), vergroting of uitpuilen van aderen in de nek (opgezette halsader) en gedempte hartgeluiden. Een pericardiale wrijvingswrijving (een hoog krassend geluid over het hart) kan ook worden gehoord.
Labotests
Laboratoriumtests kunnen geen diagnose van pericardiale effusie stellen, maar kunnen nuttig zijn bij het opsporen van enkele van de onderliggende oorzaken, zoals virale culturen, tbc-tests en inflammatoire markers. Een ECG kan in de meeste afleidingen ST-elevatie vertonen.
In beeld brengen
In het algemeen kunnen beeldvormende tests alleen geen diagnose stellen van een pericardiale effusie, maar kunnen suggereren dat er een aanwezig is. Op een röntgenfoto van de borst kan een radioloog een vergrote hartschaduw zien die bekend staat als het 'waterfles-teken'. Een pericardiale vetstreep kan ook worden gezien. CT en MRI worden soms gedaan, en kunnen samen met een echocardiogram nuttig zijn bij het definiëren van pericardiale effusies aan de anterieure zijde van het hart, of wanneer er vloeistofzakken (een gelokaliseerde effusie) aanwezig zijn.
Echocardiogram
Een echocardiogram of echografie van het hart is de test naar keuze voor het diagnosticeren van een pericardiale effusie, en er zijn verschillende variaties op deze test die kunnen worden gebruikt (inclusief 2-D echo, M-mode echo, doppler echo, transesofageale echo en / of intracardiale echo).
Differentiële diagnose
Enkele van de aandoeningen die een pericardiale effusie kunnen nabootsen, zijn onder meer:
- Acute pericarditis
- Constrictieve pericarditis
- Longoedeem (cardiogeen)
- Longembolie
- Hartaanvallen
Behandelingen
De behandeling van pericardiale effusies is tweevoudig. Ten eerste moet de pericardiale effusie worden behandeld, vaak in noodgevallen als het hart wordt samengedrukt. Ten tweede moet de oorzaak van de pericardiale effusie worden aangepakt.
Behandeling van de onderliggende oorzaak
Bij infecties zijn antibiotica of antivirale medicijnen nodig. Bij ontstekingen kunnen ontstekingsremmende medicijnen of steroïden worden gebruikt. Als de effusie het gevolg is van medicijnen, wordt het medicijn meestal gestopt en worden alternatieve medicijnen gebruikt, indien mogelijk. Bij hartfalen kunnen medicijnen worden gebruikt om de aandoeningen te behandelen, zoals diuretica. Bij kanker zal de behandeling van de kanker variëren afhankelijk van de omvang van de kanker (zie hieronder).
Behandelingen specifiek voor de effusie
Behandelingen om een pericardiale effusie op te lossen kunnen zijn:
- Pericardiocentese: bij een pericardiocentese wordt een lange, dunne naald door de huid en in de pericardiale zak gestoken (meestal met echogeleiding) om de vloeistof op te nemen.
- Het inbrengen van een shunt (van de pericardiale effusie in de buik om de vloeistof voortdurend af te voeren) is vaak nodig omdat deze effusie vaak terugkeert nadat ze zijn afgevoerd.
- Ballon pericardiotomie
- Pericardiectomie (het pericardium verwijderen) via thoracoscopische of open chirurgie. Een pericardiaal venster (subxyfus pericardiëctomie) is een procedure waarbij een sectie ("venster") van pericardiaal weefsel wordt verwijderd, zodat vocht zich niet langer kan ophopen in de pericardiale zak.
Als de effusie groot of symptomatisch is, kan een procedure worden uitgevoerd die bekend staat als video-assisted thoracoscopic (VATS) pericardiectomie. Voor mensen met pericardiale effusies als gevolg van goedaardige oorzaken (zoals een infectie) is de prognose met deze procedure goed. Gezien de redenen achter de ontwikkeling van pericardiale effusies bij mensen met kanker, wordt de prognose bewaakt, ongeacht de gekozen behandeling. Dat gezegd hebbende, met betere behandelingen die nu beschikbaar zijn voor veel gevorderde kankers, zal het beheersen van de effusie tijdens het begin van de behandeling om de onderliggende kanker onder controle te houden, waarschijnlijk de prognose verbeteren.
Behandeling van de kanker
De behandeling kan variëren afhankelijk van de omvang van de kanker. In sommige gevallen hebben chemotherapie en bestralingstherapie een pericardiale effusie verminderd, zodat de operatie later succesvol kan zijn. Meestal wordt een pericardiale effusie echter geassocieerd met andere gebieden van kankermetastasen (uitgezaaide kanker) en zijn systemische (hele lichaams) behandelingen zoals chemotherapie, gerichte therapie en / of immunotherapie de beste opties.
Prognose
De prognose van een pericardiale effusie hangt grotendeels af van de onderliggende oorzaak. Met infecties, ontstekingsziekten of nieraandoeningen die kunnen worden behandeld, kan de prognose erg goed zijn, en het is belangrijk om te onthouden dat mensen met kanker ook deze aandoeningen ontwikkelen.
In het verleden was de prognose voor pericardiale effusie slecht, waarbij tot een derde van de mensen met uitzaaiingen naar het pericardium stierf aan pericardiale tamponade. Betere behandelingsopties voor uitgezaaide kanker en snelle behandeling van een zich ontwikkelende pericardiale effusie zijn van cruciaal belang om de overleving te verbeteren.
Een woord van Verywell
Een pericardiale effusie kan mild en tijdelijk zijn met aandoeningen zoals sommige virale infecties, maar kan ernstig zijn en een slecht prognostisch teken zijn voor mensen met kanker. Dat gezegd hebbende, er zijn een aantal methoden die kunnen worden gebruikt om een effusie op te lossen om de symptomen te verbeteren en complicaties te voorkomen wanneer de diagnose onmiddellijk wordt gesteld.
Als u of een geliefde kanker heeft en een pericardiale effusie ontwikkelt, stel dan veel vragen en wees uw eigen advocaat. De behandeling en prognose van kankers, zelfs longkanker, verbetert, en veel van wat u misschien heeft gehoord of gelezen over uitgezaaide kanker en pericardiale effusies is niet alleen erg ontmoedigend, maar ook onnauwkeurig. Omdat het zelfs voor oncologen die gespecialiseerd zijn in één type kanker een uitdaging is om op de hoogte te blijven van de nieuwste behandelingsopties, moet u sterk overwegen om een mening te krijgen bij een groot kankercentrum, zoals een door het National Cancer Institute aangewezen kankercentrum. Zelfs bij ouderen zijn er nieuwere behandelingen beschikbaar die veel beter worden verdragen, en de prestatiestatus (hoe iemand dagelijks functioneert) is belangrijker dan de chronologische leeftijd.
Hoe u voor uzelf kunt pleiten als kankerpatiënt