Inhoud
- Oorzaken
- symptomen
- Examens en Tests
- Behandeling
- Outlook (Prognose)
- Mogelijke complicaties
- Alternatieve namen
- Instructies voor de patiënt
- Afbeeldingen
- Referenties
- Controledatum 22-02-2018
Verharding van de slagaders, ook wel atherosclerose genoemd, vindt plaats wanneer vet, cholesterol en andere stoffen zich ophopen in de wanden van de bloedvaten. Deze afzettingen worden plaques genoemd. Na verloop van tijd kunnen deze plaques de slagaders smal of volledig blokkeren en problemen veroorzaken in het hele lichaam.
Verharding van de slagaders is een veel voorkomende aandoening.
Oorzaken
Bekijk deze video over: Atherosclerose
Verharding van de slagaders komt vaak voor bij veroudering. Naarmate je ouder wordt, vernauwt de opbouw van tandplak je slagaders en worden ze stugger. Deze veranderingen maken het voor bloed moeilijker om er doorheen te stromen.
Stolsels kunnen zich in deze vernauwde aderen vormen en de bloedstroom blokkeren. Stukken tandplak kunnen ook afbreken en naar kleinere bloedvaten gaan, waardoor ze worden geblokkeerd.
Deze blokkades verhinderen weefsels van bloed en zuurstof. Dit kan resulteren in schade of weefselsterfte. Het is een veelvoorkomende oorzaak van een hartaanval en beroerte.
Hoge cholesterolwaarden in het bloed kunnen op jongere leeftijd verharding van de bloedvaten veroorzaken.
Voor veel mensen is een hoog cholesterolgehalte te wijten aan een dieet dat te hoog is in verzadigde vetten en transvetten.
Andere factoren die kunnen bijdragen aan de verharding van de slagaders zijn:
- suikerziekte
- Familiegeschiedenis van verharding van de bloedvaten
- Hoge bloeddruk
- Gebrek aan lichaamsbeweging
- Overgewicht of obesitas hebben
- Roken
symptomen
Verharding van de slagaders veroorzaakt geen symptomen totdat de bloedstroom naar een deel van het lichaam wordt vertraagd of geblokkeerd.
Als de slagaders die het hart voeden smal worden, kan de bloedstroom vertragen of stoppen. Dit kan pijn op de borst (stabiele angina), kortademigheid en andere symptomen veroorzaken.
Versmalde of geblokkeerde slagaders kunnen ook problemen veroorzaken in de darmen, nieren, benen en hersenen.
Examens en Tests
Een zorgverlener voert een lichamelijk onderzoek uit en luistert met een stethoscoop naar het hart en de longen. Harden van de slagaders kan een suizend of blaasend geluid ("bruit") over een slagader creëren.
Bij alle volwassenen ouder dan 18 jaar moet de bloeddruk elk jaar worden gecontroleerd. Frequentere metingen kunnen nodig zijn voor mensen met een voorgeschiedenis van hoge bloeddruk of voor patiënten met risicofactoren voor hoge bloeddruk.
Cholesterolonderzoek wordt aanbevolen bij alle volwassenen. De belangrijkste nationale richtlijnen verschillen wat betreft de voorgestelde leeftijd om met testen te beginnen.
- De screening zou moeten beginnen tussen 20-35 jaar voor mannen en tussen 20 en 45 jaar voor vrouwen.
- Herhaal testen is niet nodig gedurende vijf jaar voor de meeste volwassenen met een normaal cholesterolgehalte.
- Herhaaldelijk testen kan nodig zijn als veranderingen in levensstijl optreden, zoals grote gewichtstoename of een verandering in het dieet.
- Frequenter testen is nodig voor volwassenen met een voorgeschiedenis van hoog cholesterol, diabetes, nierproblemen, hartaandoeningen, beroertes en andere aandoeningen
Een aantal beeldvormingstests kunnen worden gebruikt om te zien hoe goed bloed door je bloedvaten stroomt.
- Dopplertests die ultrasone golven of geluidsgolven gebruiken
- Magnetic resonance arteriography (MRA), een speciaal type MRI-scan
- Speciale CT-scans genaamd CT-angiografie
- Arteriogrammen of angiografie die gebruik maken van röntgenstralen en contrastmateriaal (soms "kleurstof" genoemd) om het pad van de bloedstroom in de slagaders te zien
Behandeling
Veranderingen in levensstijl zullen het risico op verharding van de slagaders verminderen. Dingen die je kunt doen zijn:
- Stoppen met roken: dit is de belangrijkste verandering die u kunt aanbrengen om uw risico op hartaandoeningen en beroertes te verminderen.
- Vermijd vet voedsel: eet evenwichtige maaltijden met weinig vet en cholesterol. Gebruik verschillende dagelijkse porties fruit en groenten. Het kan nuttig zijn om minstens twee keer per week vis aan je dieet toe te voegen. Eet echter geen gebakken vis.
- Beperk hoeveel alcohol u drinkt: aanbevolen limieten zijn één drankje per dag voor vrouwen, twee per dag voor mannen.
- Regelmatige lichaamsbeweging: oefen met een gemiddelde intensiteit (zoals stevig wandelen) 5 dagen per week gedurende 30 minuten per dag als u een gezond gewicht hebt. Voor gewichtsverlies, oefening voor 60 tot 90 minuten per dag. Praat met uw leverancier voordat u een nieuw oefenplan begint, vooral als u de diagnose hartaandoeningen heeft of als u ooit een hartaanval heeft gehad.
Als uw bloeddruk hoog is, is het belangrijk dat u deze verlaagt en onder controle houdt.
Het doel van de behandeling is om uw bloeddruk te verlagen, zodat u een lager risico hebt op gezondheidsproblemen veroorzaakt door hoge bloeddruk. Jij en je provider zouden een bloeddrukdoel voor je moeten instellen.
- Stop niet met het veranderen van medicijnen tegen hoge bloeddruk zonder contact op te nemen met uw leverancier.
Uw leverancier wil mogelijk dat u medicijnen neemt voor abnormale cholesterolwaarden of voor hoge bloeddruk als veranderingen in levensstijl niet werken. Dit is afhankelijk van:
- Jouw leeftijd
- De medicijnen die u neemt
- Uw risico op bijwerkingen van mogelijke geneesmiddelen
- Of u hartaandoeningen of andere problemen met de bloedstroom heeft
- Of je nu rookt of overgewicht hebt
- Of u diabetes of andere risicofactoren voor hartziekten heeft
- Of u nog andere medische problemen hebt, zoals een nieraandoening
Uw zorgverlener kan aanbevelen aspirine of een ander geneesmiddel te nemen om te voorkomen dat zich bloedproppen vormen in uw bloedvaten. Deze geneesmiddelen worden antibloedplaatjesgeneesmiddelen genoemd. Neem GEEN aspirine zonder eerst met uw leverancier te praten.
Afvallen als u overgewicht heeft en de bloedsuikerspiegel verlaagt als u diabetes of pre-diabetes heeft, kan het risico op het ontwikkelen van atherosclerose helpen verminderen.
Outlook (Prognose)
Verhoging van de slagaders kan niet worden teruggedraaid als deze eenmaal is opgetreden. Veranderingen in levensstijl en behandeling van hoog cholesterolgehalte kunnen echter voorkomen of vertragen dat het proces erger wordt. Dit kan helpen de kans op een hartaanval en beroerte als gevolg van atherosclerose te verminderen.
Mogelijke complicaties
In sommige gevallen maakt de plaque deel uit van een proces dat een verzwakking van de wand van een slagader veroorzaakt. Dit kan leiden tot een verdikking in een slagader, een aneurysma genaamd. Aneurysma's kunnen openbreken (breuk). Dit veroorzaakt bloedingen die levensbedreigend kunnen zijn.
Alternatieve namen
atherosclerose; Arteriosclerose; Plaque opbouw - slagaders; Hyperlipidemie - atherosclerose; Cholesterol - atherosclerose
Instructies voor de patiënt
- Herstel van het abdominale aorta-aneurysma - open - ontslag
- Herstel van aorta-aneurysma - endovasculair - afscheiding
- Aspirine en hartaandoeningen
- Hartfalen - kwijting
- Hartfalen - wat moet u uw arts vragen
- Hoge bloeddruk - wat moet u uw arts vragen
- Type 2 diabetes - wat moet u uw arts vragen
Afbeeldingen
Carotisstenose, röntgenfoto van de linker slagader
Carotisstenose, röntgenfoto van de rechter slagader
Vergrote weergave van atherosclerose
Preventie van hartziekten
Ontwikkelingsproces van atherosclerose
Angina
atherosclerose
Cholesterolproducenten
Coronaire arterie-ballonangioplastie - serie
Referenties
Ettehad D, Emdin CA, Kiran A, et al. Bloeddrukverlaging voor preventie van hart- en vaatziekten en overlijden: een systematische review en meta-analyse. Lancet. 2016; 387 (10022): 957-967. PMID: 26724178 www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26724178.
Genest J, Libby P. Lipoproteïne-aandoeningen en hart- en vaatziekten. In: Zip's DP, Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Braunwald E, eds. Braunwald's Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 11e ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019: hoofdstuk 48.
Hansson GK, Hamsten A. Atherosclerose, trombose en vasculaire biologie. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Goldman-Cecil Medicine. 25e ed. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders; 2016: hoofdstuk 70.
James PA, Oparil S, Carter BL, et al. 2014 evidence-based richtlijn voor het beheer van hoge bloeddruk bij volwassenen: rapport van de panelleden die zijn benoemd tot lid van het Achtste Gezamenlijk Nationaal Comité (JNC 8). JAMA. 2014; 311 (5): 507-520. PMID: 24352797 www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24352797.
Libby P. De vasculaire biologie van atherosclerose. In: Zip's DP, Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Braunwald E, eds. Braunwald's Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 11e ed. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders; 2019: hoofdstuk 44.
US Preventive Services Task Force. Laatste aanbeveling: statinegebruik voor de primaire preventie van hart- en vaatziekten bij volwassenen: preventieve medicatie. November 2016. Toegang tot 20 maart 2018. www.uspreventiveservicestaskforce.org/Page/Document/RecommendationStatementFinal/statin-use-in-adults-preventive-medication1.
Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC / AHA / AAPA / ABC / ACPM / AGS / APhA / ASH / ASPC / NMA / PCNA-richtlijn voor de preventie, detectie, evaluatie en beheersing van hoge bloeddruk bij volwassenen: een rapport van het American College of Cardiology / American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. 2018; 71 (19): 2199-2269. PMID: 2914653 www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29146533.
Controledatum 22-02-2018
Bijgewerkt door: Michael A. Chen, MD, PhD, Associate Professor of Medicine, Division of Cardiology, Harborview Medical Center, University of Washington Medical School, Seattle, WA. Ook beoordeeld door David Zieve, MD, MHA, medisch directeur, Brenda Conaway, Editorial Director en de A.D.A.M. Redactie.