Inhoud
- Wat is een bloedstolsel?
- Hoe het werkt
- Toepassingen
- Administratie
- Doseren
- Mogelijke bijwerkingen
- Contra-indicaties
- Alternatieven
Wat is een bloedstolsel?
Bloed stroomt normaal gesproken in vloeibare vorm door uw bloedvaten. Een bloedstolsel is een groep specifieke bloedbestanddelen en eiwitten die in halfvaste toestand met elkaar zijn verbonden. Het proces van het vormen van een bloedstolsel wordt "coagulatie" genoemd.
Soms zijn bloedstolsels nuttig en noodzakelijk, ze zijn bijvoorbeeld nodig om de bloedstroom uit een wond te verminderen. Bloedstolsels kunnen echter ook erg gevaarlijk zijn. Ze kunnen een bloedvat blokkeren en de stroom zuurstofrijk bloed naar een orgaan verminderen. Een bloedstolsel in een van de belangrijkste slagaders van het hart kan bijvoorbeeld tot een hartaanval leiden. Een bloedstolsel in een vat in de hersenen kan een beroerte veroorzaken. Trombose en embolie zijn beide soorten bloedstolsels die ernstige en zelfs levensbedreigende problemen kunnen veroorzaken.
Het bloed in uw lichaam kan de nodige bloedstolsels vormen door een reeks complexe en sterk gecoördineerde fysiologische reacties. Het gaat hierbij om specifieke eiwitten en bloedbestanddelen. Bepaalde eiwitten ("stollingsfactoren" genoemd) worden geactiveerd door een reeks reacties die uiteindelijk helpen om een bloedstolsel te vormen. Deze gecoördineerde reacties helpen ervoor te zorgen dat het bloed alleen stolsels vormt als het echt nodig is.
Hoe het werkt
Vitamine K verwijst naar een nauw verwante groep verbindingen die in sommige voedingsmiddelen worden aangetroffen. De "K" komt van het Duitse woord voor coagulatie (koagulatie). Bepaalde stollingsfactoren kunnen alleen worden geactiveerd door de aanwezigheid van vitamine K. Een specifiek enzym zorgt ervoor dat vitamine K deze stollingsfactoren kan activeren.
Warfarine behoort tot een groep medicijnen die 'vitamine K-antagonisten' worden genoemd. Deze medicijnen blokkeren het enzym waardoor vitamine K bepaalde stollingsfactoren kan activeren.
Dit betekent dat er minder stollingsfactoren worden geactiveerd. Over het algemeen maakt dit het voor het bloed moeilijker om een stolsel te vormen, waardoor het minder waarschijnlijk is dat er zich een gevaarlijk stolsel vormt. Dit betekent echter ook dat iemand iets meer kans heeft op een gevaarlijke bloeding.
Toepassingen
Warfarine wordt soms voorgeschreven voor verschillende medische aandoeningen. Warfarine wordt vaak gebruikt om mensen met verschillende soorten bloedstolsels te behandelen, zoals:
- Veneuze trombose (een bloedstolsel in de aderen van het been)
- Longembolie (een bloedstolsel dat zich in de longen nestelt)
In tegenstelling tot sommige andere medicijnen is warfarine niet goed in het oplossen van stolsels. Het kan echter helpen voorkomen dat stolsels groter worden.
Warfarine kan ook worden gebruikt om bloedstolsels te voorkomen bij mensen met een hoog risico hierop. Het kan bijvoorbeeld worden gebruikt om:
- Veneuze trombose
- Longembolie
- Beroerte door een bloedstolsel dat elders in het lichaam is ontstaan (trombo-embolische beroerte)
Mensen met bepaalde medische aandoeningen lopen een groter risico op dergelijke stolsels en hebben mogelijk warfarine-therapie nodig. Dit kunnen mensen zijn met verschillende aandoeningen.
Mensen met een hoger risico op bloedstolling
- Degenen met boezemfibrilleren
- Degenen met een kunstmatige mechanische hartklep
- Degenen met genetische aandoeningen waardoor het waarschijnlijker is dat ze een bloedstolsel krijgen
- Mensen met een voorgeschiedenis van een recente hartaanval
- Mensen met een voorgeschiedenis van een recente beroerte
- Degenen met een geschiedenis van een recente operatie
Administratie
Warfarine is een oraal medicijn dat gewoonlijk dagelijks wordt ingenomen, idealiter elke dag op hetzelfde tijdstip. U moet precies de hoeveelheid innemen die uw arts heeft voorgeschreven. Verschillende doseringen warfarine zijn vaak verkrijgbaar in tabletten met verschillende kleuren, waardoor het gemakkelijker wordt om precies de juiste hoeveelheid in te nemen. Het medicijn kan bij kamertemperatuur worden bewaard.
Soms hoeven mensen die warfarine gebruiken het slechts tijdelijk te gebruiken (bijvoorbeeld na een operatie). Andere mensen moeten het op lange termijn gebruiken.
Bespreek met uw arts wat u moet doen als u een dosis vergeet. In de meeste gevallen moet u de dosis zo snel mogelijk op dezelfde dag innemen. Neem de volgende dag geen dubbele dosis als u de dag ervoor een dosis overslaat. Neem bij twijfel contact op met uw arts.
Als u meer warfarine heeft ingenomen dan voorgeschreven, neem dan onmiddellijk contact op met uw arts of een antigifbestrijdingslijn.
Er kunnen situaties zijn waarin u tijdelijk moet stoppen met het gebruik van warfarine. Het kan bijvoorbeeld zijn dat u moet stoppen met het gebruik vóór een geplande operatie of medische ingreep. In sommige gevallen kan dit het risico op complicaties door een operatie helpen verlagen. Als u een medische ingreep of operatie heeft gepland, zorg er dan voor dat uw arts weet dat u het medicijn gebruikt. Op die manier kunnen ze u laten weten of u tijdelijk moet stoppen met het gebruik.
Doseren
Gewoonlijk nemen mensen dagelijks tussen 1 mg en 10 mg warfarine. De dosering is gebaseerd op de behoeften van een specifiek individu; met andere woorden, sommige mensen hebben meer nodig dan andere. Dit zal variëren op basis van veel factoren, waaronder uw dieet, uw leeftijd en uw medische toestand. Als uw dosis warfarine niet hoog genoeg voor u is, verlaagt u mogelijk uw risico op een bloedstolsel niet. Als u echter te veel warfarine gebruikt, loopt u mogelijk risico op een bloeding.
Om te helpen bij het vinden van de juiste dosis, moet u bloedtesten doen die bepalen hoe gemakkelijk uw bloed stolt. De belangrijkste gebruikte tests zijn een internationale genormaliseerde ratio-test en een protrombinetijd, respectievelijk ook bekend als een INR-test en PT-test. Dit zijn beide bloedtesten die meten hoe gemakkelijk en snel uw bloed kan stollen. Bij een persoon die geen warfarine of een ander anticoagulatiemedicijn gebruikt, is het resultaat van een typische INR-test ongeveer 1,0. Het doel voor mensen die warfarine gebruiken, is meestal om een INR tussen 2,0 en 3,0 te krijgen.
U moet deze tests meerdere keren uitvoeren, zodat uw zorgverlener uw dosis dienovereenkomstig kan verhogen of verlagen om uw INR binnen het juiste bereik te krijgen. Als uw INR bijvoorbeeld te laag is, moet u mogelijk elke dag een hogere dosering warfarine innemen. Als uw INR te hoog is, moet u mogelijk uw dagelijkse dosering verlagen. Uiteindelijk zal uw arts een stabiele dosis voor u vinden. Daarna moet u nog steeds INR-tests ondergaan (hoewel minder vaak) om er zeker van te zijn dat uw bloedstolling in het juiste bereik ligt, misschien ongeveer één keer per maand.
Factoren die uw dosis kunnen veranderen
Veel factoren kunnen de hoeveelheid warfarine die u nodig heeft, veranderen. Deze omvatten veranderingen in andere medicijnen of veranderingen in het dieet.
Sommige voedingsmiddelen veranderen hoe goed uw lichaam reageert op warfarine. Voedsel met veel vitamine K heeft de neiging om uw INR te verlagen.Groene bladgroenten zoals spinazie, boerenkool en boerenkool bevatten grote hoeveelheden vitamine K en moeten het best worden gecontroleerd. Andere voedingsmiddelen bevatten matige hoeveelheden vitamine K, zoals groene thee, broccoli en asperges. Uw arts kan u gedetailleerde informatie geven over de voedingsmiddelen die u in gedachten moet houden.
Andere voedingsmiddelen kunnen uw kans op bloedingen vergroten als gevolg van warfarine. Deze omvatten alcohol, grapefruitsap en cranberrysap. Men moet het gebruik hiervan beperken tijdens de behandeling met warfarine.
Medicijnen kunnen ook de manier waarop uw lichaam op warfarine reageert, veranderen. Bepaalde antibiotica kunnen bijvoorbeeld de manier waarop uw lichaam reageert, veranderen. Als u medicijnen toevoegt of wijzigt, moet u mogelijk een nieuwe INR-test ondergaan. Als u met een nieuw medicijn begint, zorg er dan voor dat uw arts weet dat u al warfarine gebruikt - dit kan de hoeveelheid warfarine die u nodig heeft, veranderen. Zorg er ook voor dat uw arts op de hoogte is van alle andere medicijnen die u gebruikt, inclusief vrij verkrijgbare medicijnen en kruidensupplementen. Deze kunnen ook de werking van warfarine verstoren.
Mogelijke bijwerkingen
De meest voorkomende mogelijke bijwerking van warfarine-therapie is ongewenste bloeding. Dit is het meest waarschijnlijk als de INR van een persoon om de een of andere reden te hoog is. Soms is deze bloeding gering. Mensen merken bijvoorbeeld vaak dat ze gemakkelijker blauwe plekken krijgen tijdens het gebruik van warfarine, of dat ze heviger bloeden door een kleine snee. Andere keren kan een persoon lijden aan een meer significante bloeding, een bloeding genaamd. Dit kan in bijna elk deel van het lichaam gebeuren, inclusief de hersenen, het maagdarmkanaal of de gewrichten.
In sommige gevallen kunnen deze bijwerkingen levensbedreigend zijn. Dit is ongebruikelijk, maar het gebeurt wel. Als een persoon aan een gevaarlijke bloeding lijdt, zullen artsen de warfarine-therapie gewoonlijk tijdelijk stopzetten. Afhankelijk van de situatie kunnen ze ook andere behandelingen geven om uw bloed beter te laten stollen, waaronder vitamine K.
Vertel het uw arts meteen als u tekenen heeft dat u mogelijk te veel warfarine gebruikt.
Mogelijke tekenen van overdosering met warfarine
- Helderrode of teerachtige ontlasting
- Roze of donkerbruine urine
- Hevig bloeden met menstruatie
- Bloed ophoesten
- Ongewone blauwe plekken of bloedingen van welke aard dan ook
Andere mogelijke bijwerkingen van warfarine zijn:
- Misselijkheid en overgeven
- Buikpijn
- Opgeblazen gevoel
- Veranderde smaak
Soms kan warfarine pijnlijke laesies of huiddood veroorzaken. Neem onmiddellijk contact op met uw arts als u een donkere huid, zweren, plotselinge ernstige pijn of kleur- of temperatuurveranderingen in uw lichaam opmerkt. Het kan zijn dat u spoedeisende medische zorg nodig heeft.
Contra-indicaties
Het is voor sommige mensen niet veilig om warfarine te gebruiken. Warfarine mag bijvoorbeeld gewoonlijk niet worden voorgeschreven aan iemand met:
- Een overgevoeligheidsallergie voor warfarine
- Een aanhoudende bloeding in elk deel van het lichaam
- Cerebrale aneurysma's
- Pericarditis
- Bacteriële endocarditis
Mensen die onlangs bepaalde diagnostische of therapeutische procedures hebben ondergaan, krijgen gewoonlijk ook geen warfarine voorgeschreven. Het gebruik van warfarine wordt bijvoorbeeld mogelijk niet aan een persoon geadviseerd na een ruggenprik of een andere procedure die ongecontroleerde bloeding kan veroorzaken. Warfarine wordt ook niet aanbevolen voor mensen die onlangs bepaalde operaties hebben ondergaan, zoals oogoperaties of hersenoperaties.
Warfarine is meestal niet de juiste keuze voor mensen die moeite hebben met het innemen van hun medicijnen zoals voorgeschreven. Dit komt door het feit dat het belangrijk is om warfarine in te nemen op precies de manier die uw arts elke dag aanbeveelt. Voorzichtigheid is ook geboden bij het toedienen van warfarine aan ouderen. Vanwege verschillende factoren hebben deze personen vaak een verhoogd risico op bloedingscomplicaties. Deze mensen moeten nauwlettend worden gevolgd en het kan zijn dat ze lagere doses van het medicijn nodig hebben voor optimale veiligheid.
Mensen met bepaalde medische aandoeningen kunnen warfarine gebruiken, maar alleen voorzichtig. Iemand met nierproblemen heeft bijvoorbeeld meer kans op bloedingsproblemen door warfarine. Uw arts zal u helpen de risico's en voordelen van de behandeling in uw specifieke situatie af te wegen.
Zwangerschap en borstvoeding
Behalve in zeer ongebruikelijke situaties, mag warfarine niet worden ingenomen door zwangere vrouwen. Van warfarine is bekend dat het de placentabarrière passeert, wat betekent dat een ongeboren foetus wordt blootgesteld aan het medicijn. Warfarine kan ervoor zorgen dat de foetus gaat bloeden en wordt ook in verband gebracht met spontane abortus, vroeggeboorte en doodgeboorte. Een ander syndroom, warfarine-embryopathie, treedt op wanneer blootstelling aan warfarine vroeg in de zwangerschap geboorteafwijkingen veroorzaakt.
Voor zwangere vrouwen met mechanische hartkleppen kan warfarine ondanks deze risico's het overwegen waard zijn. Deze vrouwen lopen echter ook risico op gevaarlijke bloedstolsels vanwege hun kunstmatige klep. Dergelijke vrouwen moeten met hun arts praten om de risico's en mogelijke voordelen in hun specifieke situatie af te wegen.
Als u al warfarine gebruikt en erachter komt dat u zwanger bent, neem dan onmiddellijk contact op met uw arts om het hen te vertellen. Zij kunnen u adviseren of u moet stoppen met de medicatie. Wacht niet op uw afspraak om te vragen.
Warfarine komt niet uit het bloed van de moeder in de moedermelk. Om deze reden wordt het als een veilig medicijn beschouwd om in te nemen tijdens het geven van borstvoeding.
Alternatieven
Artsen schrijven al jaren warfarine voor. Het was voorheen het enige beschikbare orale antistollingsmiddel. In de afgelopen jaren zijn er echter andere opties beschikbaar gekomen voor veel mensen die dergelijke therapieën nodig hebben. Deze medicijnen zijn onder meer apixaban, rivaroxaban, enoxaparine en dabigatran.
Deze behandelingen hebben niet zoveel interacties met voeding of andere medicijnen als met warfarine. U kunt uw arts vragen of een van deze andere behandelingen in uw situatie zou kunnen werken.
Een woord van Verywell
Als het op de juiste manier wordt ingenomen, kan warfarine het risico op gevaarlijke bloedstolsels bij mensen met bepaalde medische aandoeningen verminderen. Het medicijn moet echter correct worden ingenomen om veilig en effectief te zijn. Aarzel niet om al uw zorgen met uw arts te bespreken voordat u het medicijn gaat gebruiken. Neem onmiddellijk contact op met uw arts als u mogelijk ernstige tekenen of symptomen ervaart.
Wat zijn de nieuwe bloedverdunners?