Inhoud
- Wat zijn sportblessures?
- Soorten blessures in de sport
- Knieblessures bij sport en lichaamsbeweging
- Ernstige knieblessures
- Oorzaak van knieblessure
- Blauwe plekken, verstuikingen en verrekkingen
- Verstuikingen
- Stammen
- Compartimentsyndromen: acute versus chronische inspanning
- Acuut compartimentsyndroom
- Chronisch Exertional Compartment Syndrome
- Scheenbeenspalken
- Risicofactoren voor scheenbeenspalken
- Achillespeesblessures
- Tendinitis
- Preventie van achillespeesletsel
- Botbreuken
- Gesloten en open fracturen
- Stressfracturen
- Dislocaties: veel voorkomende gewrichtsdislocaties
- Dislocaties vereisen medische behandeling
- Traumatisch hersenletsel en ruggenmergletsel
- Ruggenmergletsel
- Wat is het verschil tussen acute en chronische verwondingen?
- Chronisch letsel
- Wat moet ik doen als ik letsel oploop?
Gelukkig kunnen de meeste sportblessures effectief worden behandeld en kunnen de meeste mensen met blessures na een blessure terugkeren naar een bevredigend niveau van fysieke activiteit. Sterker nog, veel sportblessures kunnen worden voorkomen als je de juiste voorzorgsmaatregelen neemt.
Sommige sportblessures zijn het gevolg van ongevallen; anderen zijn te wijten aan:
- Slechte trainingsmethoden
- Onjuiste uitrusting
- Gebrek aan conditionering
- Onvoldoende opwarmen en strekken
Wat zijn sportblessures?
De term sportblessure, in de breedste zin van het woord, verwijst naar de soorten blessures die het meest voorkomen tijdens sporten of sporten.
Hoewel vrijwel elk deel van uw lichaam tijdens het sporten of trainen kan worden verwond, wordt de term meestal gereserveerd voor verwondingen waarbij het bewegingsapparaat is betrokken, waaronder de spieren, botten en aanverwante weefsels zoals kraakbeen. Traumatische verwondingen aan de hersenen en het ruggenmerg zijn relatief zeldzaam tijdens het sporten of sporten.
Soorten blessures in de sport
- Spierverstuikingen en verrekkingen
- Tranen van de ligamenten die gewrichten bij elkaar houden
- Tranen van de pezen die de gewrichten ondersteunen en laten bewegen
- Ontwrichte gewrichten
- Gebroken botten, inclusief wervels
Knieblessures bij sport en lichaamsbeweging
Vanwege de complexe structuur en het draagvermogen is de knie het meest voorkomende gewricht.
Knieblessures kunnen variëren van licht tot ernstig. Enkele van de minder ernstige, maar nog steeds pijnlijke en functioneel beperkende knieproblemen zijn:
- Runner's knee (pijn of gevoeligheid dichtbij of onder de knieschijf aan de voorkant of zijkant van de knie)
- Iliotibiaal bandsyndroom (pijn aan de buitenkant van de knie)
- Tendinitis, ook wel tendinose genoemd (gekenmerkt door degeneratie in een pees, meestal waar het samenkomt met het bot)
Ernstige knieblessures
Ernstigere verwondingen zijn onder meer bot kneuzingen of schade aan het kraakbeen of de ligamenten. Er zijn twee soorten kraakbeen in de knie. Een daarvan is de meniscus, een halvemaanvormige schijf die schokken opvangt tussen de dij (femur) en onderbeenbeenderen (tibia en fibula). De andere is een oppervlaktecoating (of gewrichtskraakbeen). Het bedekt de uiteinden van de botten waar ze samenkomen, waardoor ze tegen elkaar kunnen glijden. De vier belangrijkste ligamenten die de knie ondersteunen zijn:
- Voorste kruisband (ACL)
- Achterste kruisband (PCL)
- Mediaal collateraal ligament (MCL)
- Lateraal collateraal ligament (LCL)
Oorzaak van knieblessure
Knieblessures kunnen het gevolg zijn van een klap tegen of verdraaien van de knie; van een onjuiste landing na een sprong; of van te hard, te veel rennen of zonder een goede warming-up.
Blauwe plekken, verstuikingen en verrekkingen
Een blauwe plek of spiercontusie kan het gevolg zijn van een val of contact met een hard oppervlak, een apparaat of een andere speler tijdens het sporten. Een blauwe plek ontstaat wanneer spiervezels en bindweefsel worden verpletterd; gescheurde bloedvaten kunnen een blauwachtig uiterlijk veroorzaken. De meeste blauwe plekken zijn klein, maar sommige kunnen grotere schade en complicaties veroorzaken.
Verstuikingen
Een verstuiking is een rek of scheur van een ligament, de band van bindweefsel die het uiteinde van het ene bot met het andere verbindt. Verstuikingen worden veroorzaakt door een trauma, zoals een val of klap op het lichaam waardoor een gewricht uit positie raakt en in het ergste geval de ondersteunende ligamenten scheuren. Verstuikingen kunnen variëren van de eerste graad (minimaal gestrekt ligament) tot de derde graad (een volledige traan). Gebieden van het lichaam die het meest kwetsbaar zijn voor verstuikingen zijn:
- Enkels
- Knieën
- Polsen
Tekenen van een verstuiking zijn onder meer wisselende mate van gevoeligheid of pijn; blauwe plekken; ontsteking; zwelling; onvermogen om een ledemaat of gewricht te bewegen; of gezamenlijke losheid, laksheid of instabiliteit.
Stammen
Een stam is een draai, trek of scheur van een spier of pees, een weefselkoord dat spier met bot verbindt. Het is een acuut, contactloos letsel dat het gevolg is van overstrekking of overcontractie. Symptomen van een stam zijn onder meer:
- Pijn
- Spierspasmen
- Verlies van kracht
Hoewel het moeilijk is om het verschil te zien tussen milde en matige soorten, kunnen ernstige soorten die niet professioneel worden behandeld, schade en functieverlies veroorzaken.
Compartimentsyndromen: acute versus chronische inspanning
In veel delen van het lichaam zijn spieren (samen met de zenuwen en bloedvaten die erlangs en doorheen lopen) opgesloten in een "compartiment" dat bestaat uit een taai membraan dat fascia wordt genoemd. Wanneer spieren opgezwollen raken, kunnen ze het compartiment volledig vullen, waardoor zenuwen en bloedvaten worden verstoord en de spieren zelf beschadigd raken. De resulterende pijnlijke aandoening wordt compartimentsyndroom genoemd.
Acuut compartimentsyndroom
Compartimentsyndroom kan worden veroorzaakt door een eenmalig traumatisch letsel (acuut compartimentsyndroom), zoals:
- Van een gebroken bot
- Van een harde klap tot de dij
- Door herhaalde harde slagen (afhankelijk van de sport)
Chronisch Exertional Compartment Syndrome
Compartimentsyndroom kan ook worden veroorzaakt door aanhoudend overmatig gebruik (chronisch inspanningscompartimentssyndroom), dat bijvoorbeeld kan optreden bij hardlopen over lange afstanden.
Scheenbeenspalken
Hoewel de term "scheenbeenspalken" veel wordt gebruikt om elke vorm van beenpijn te beschrijven die verband houdt met lichaamsbeweging, verwijst de term eigenlijk naar pijn langs het scheenbeen of het scheenbeen, het grote bot aan de voorkant van het onderbeen. Deze pijn kan optreden aan de voorkant van het buitenste deel van het onderbeen, waaronder:
- Voet en enkel (anterieure scheenbeenspalken)
- De binnenrand van het bot waar het de kuitspieren ontmoet (mediale scheenbeenspalken)
Risicofactoren voor scheenbeenspalken
Scheenbeenspalken worden voornamelijk gezien bij hardlopers, vooral degenen die net met een hardloopprogramma zijn begonnen. Risicofactoren voor scheenbeenspalken zijn onder meer:
- Overmatig of onjuist gebruik van het onderbeen
- Onjuiste rek-, warming-up- of trainingstechniek
- Overtraining; rennen of springen op harde oppervlakken
- Hardlopen in schoenen die niet genoeg ondersteuning hebben
Deze verwondingen worden vaak geassocieerd met platte (overproneerde) voeten.
Achillespeesblessures
Een rek, scheur of irritatie van de pees die de kuitspier verbindt met de achterkant van de hiel, achillespeesblessures kunnen zo plotseling en pijnlijk zijn dat ze erom bekend staan dat ze op schokkende wijze professionele voetballers ten val brengen.
Tendinitis
De meest voorkomende oorzaak van scheuren in de achillespees is een probleem dat tendinitis wordt genoemd, een degeneratieve aandoening die wordt veroorzaakt door veroudering of overmatig gebruik. Wanneer een pees verzwakt is, kan trauma ervoor zorgen dat deze scheurt.
Preventie van achillespeesletsel
Achillespeesblessures komen vaak voor bij "weekendstrijders" van middelbare leeftijd die misschien niet regelmatig sporten of de tijd nemen om zich goed te strekken voordat ze gaan sporten. Onder professionele atleten lijken de meeste achillespeesblessures op te treden bij snelle acceleratie, springsporten zoals voetbal en basketbal, en bijna altijd een einde aan de seizoenscompetitie voor de atleet.
Botbreuken
Een botbreuk is een botbreuk die kan optreden door een snelle, eenmalige verwonding van het bot (acute fractuur) of door herhaalde belasting van het bot in de loop van de tijd (stressfractuur).
Gesloten en open fracturen
Gesloten fracturen kunnen eenvoudig zijn (een schone breuk met weinig schade aan het omliggende weefsel) of open (een breuk waarbij het bot de huid doorboort met weinig schade aan het omliggende weefsel). De meeste open fracturen zijn noodgevallen. Een huid die de huid breekt, is vooral gevaarlijk omdat er een hoog risico op infectie bestaat.
Stressfracturen
Stressfracturen komen voornamelijk voor in de voeten en benen en komen vaak voor bij sporten die herhaalde impact vereisen, voornamelijk bij hardlopen / springen, zoals gymnastiek of atletiek. Hardlopen creëert twee tot drie keer het lichaamsgewicht van een persoon krachten op de onderste ledematen. Het meest voorkomende symptoom van een stressfractuur is pijn op de plaats die verergert door gewichtdragende activiteit. Gevoeligheid en zwelling gaan vaak gepaard met de pijn.
Dislocaties: veel voorkomende gewrichtsdislocaties
Wanneer de twee botten die samenkomen om een gewricht te vormen, gescheiden worden, wordt het gewricht beschreven als ontwricht. Contactsporten zoals voetbal en basketbal, maar ook high-impact sporten en sporten die kunnen resulteren in overmatig strekken of vallen, veroorzaken de meeste ontwrichtingen.
Dislocaties vereisen medische behandeling
Een ontwricht gewricht is een noodsituatie die medische behandeling vereist. De gewrichten die het meest waarschijnlijk ontwricht raken, zijn enkele van de handgewrichten. Afgezien van deze gewrichten, is het gewricht dat het vaakst ontwricht de schouder. Dislocaties van de knieën, heupen en ellebogen zijn ongebruikelijk.
Traumatisch hersenletsel en ruggenmergletsel
Traumatisch hersenletsel (TBI) treedt op wanneer een plotselinge fysieke aanval op het hoofd schade aan de hersenen veroorzaakt. Een gesloten verwonding ontstaat wanneer het hoofd plotseling en krachtig een voorwerp raakt, maar het voorwerp niet door de schedel heen breekt. Een penetrerend letsel treedt op wanneer een object de schedel doorboort en het hersenweefsel binnendringt. Verschillende soorten traumatische verwondingen kunnen het hoofd en de hersenen aantasten.
- Een schedelfractuur treedt op wanneer het bot van de schedel barst of breekt.
- Een depressieve schedelfractuur treedt op wanneer stukjes van de gebroken schedel in het weefsel van de hersenen drukken. Dit kan blauwe plekken in het hersenweefsel veroorzaken, een zogenaamde kneuzing.
- Een kneuzing kan ook optreden als reactie op het schudden van de hersenen binnen de grenzen van de schedel.
Schade aan een groot bloedvat in het hoofd kan een hematoom of hevig bloeden in of rond de hersenen veroorzaken. De ernst van een TBI kan variëren van een lichte hersenschudding tot extreme coma of zelfs de dood.
Ruggenmergletsel
Ruggenmergletsel (SCI) treedt op wanneer een traumatische gebeurtenis resulteert in schade aan cellen in het ruggenmerg of de zenuwbanen doorsnijdt die signalen op en neer door het ruggenmerg doorgeven. De meest voorkomende vormen van dwarslaesie zijn:
- Kneuzing (kneuzing van het ruggenmerg)
- Compressie (veroorzaakt door druk op het ruggenmerg)
Andere vormen van ruggenmergletsel zijn onder meer snijwonden (doorsnijden of scheuren van zenuwvezels) en het centrale ruggenmergsyndroom (specifieke schade aan het cervicale gebied van het ruggenmerg).
Wat is het verschil tussen acute en chronische verwondingen?
Acute verwondingen, zoals een verstuikte enkel, een verrekte rug of een gebroken hand, treden plotseling op tijdens het sporten. Tekenen van een acuut letsel zijn onder meer:
- Plotselinge, ernstige pijn
- Zwelling
- Onvermogen om gewicht op een onderste ledemaat te plaatsen
- Extreme tederheid in een bovenste extremiteit
- Onvermogen om een gewricht door een volledig bewegingsbereik te bewegen
- Extreme zwakte van de ledematen
- Zichtbare ontwrichting / breuk van een bot
Chronisch letsel
Chronische verwondingen zijn meestal het gevolg van overmatig gebruik van een deel van het lichaam tijdens het sporten of sporten gedurende een lange periode. Tekenen van een chronisch letsel zijn onder meer:
- Pijn bij het uitvoeren van activiteiten
- Een doffe pijn in rust
- Zwelling
Wat moet ik doen als ik letsel oploop?
Of een blessure nu acuut of chronisch is, er is nooit een goede reden om te proberen de pijn van een blessure te 'verwerken'. Als u pijn heeft door een bepaalde beweging of activiteit, HOU OP! Het voortzetten van de activiteit veroorzaakt alleen maar meer schade.
Sommige verwondingen vereisen onmiddellijke medische aandacht, terwijl andere verwondingen zelf kunnen worden behandeld.
Wanneer moet u medische hulp inroepen?
U moet een zorgverlener bellen als:
- Het letsel veroorzaakt ernstige pijn, zwelling of gevoelloosheid
- U kunt geen gewicht op het gebied verdragen
- De pijn of doffe pijn van een oud letsel gaat gepaard met een verhoogde zwelling of gewrichtsafwijking of instabiliteit
Als u geen van de bovenstaande symptomen heeft, is het waarschijnlijk in eerste instantie veilig om de verwonding thuis te behandelen. Als de pijn of andere symptomen verergeren, kunt u het beste uw arts raadplegen.